Önyargılar

     Bir adam vardı televizyonda. Genç yaşında beyin kanaması geçirmiş, kurtulmuş ama maalesef bazı yetilerini kaybetmiş. Beyninde ağlamayı ve gülmeyi kontrol eden bölümler hasar görmüş. Algıları zarar görmemiş. Çok üzülebiliyor ama ağlayamıyor, gözlerinden yaş gelmiyor ve ne kadar kötü bir şey yaşarsa yaşasın tepkisini mimikleriyle, gözyaşlarıyla gösteremiyor. Sadece üzüntüyü hissedebiliyor. Dışarıya yansıtamıyor. Ne kadar komik bir şey olursa olsun, en komik espri bile yapılsa kesinlikle gülemiyor. Komik geliyor, ama gülümseyemiyor. Bunların yanında görme yetisinde şöyle bir bozukluk var. Çift görüyor. Her şeyi çift görüyor ve sadece birine odaklanmak zorunda, doğru olan görüntüye odaklanmak zorunda yoksa normal bir şekilde görmüyor. Örneğin iki su bardağı görüyor ama yanlış görüntüye odaklanırsa eliyle tutmaya çalışırken eli boşluğa gidiyor. 2 sene boyunca bu duruma alışmaya çalışıyor, doğru görüntünün hangisi olduğunu anlıyor. Sadece ona bakarak hayatını yaşamaya çalışıyor. En çok neyi özlediği sorulduğunda, ağlamayı özlediğini söylüyor. Sırf insanların garip bakışlarına maruz kalmamak için gülme mimiği gibi görünen kelimeler söylüyor kendi kendine, sessiz bir şekilde. Biz sadece fotoğraf çekilirken esprisine cheese diyoruz ya, işte o hayatı boyunca bunu yapıyor. Neden ? İnsanlar garipsemesin diye. Biz dışarıdan bu adama baktığımızda garipsemeyelim diye. "Ne komik espriler yapıldı adam mal gibi bakıyor yeaa" demeyelim diye. "Oha annesi ölmüş adam ağlamıyor." demeyelim diye. "Hahaha adama bak bir bardağı tutamadı." demeyelim diye. Sırf biz bu merhametten yoksun olan iğrenç yanımızla o adamı yargılamayalım diye.

      Bir cafede Hayat'la otururken birini gördük bizim yaşlarımızda. Koltuğa biraz yayılarak oturmuş, uzatmış bacaklarını. Biz de "Oturuşa bak ya." falan diye tüm önyargımızla, yorum yaptık. Sonra çocuk ayağa kalktı. Biz çocuğa baktık, sonra birbirimize baktık, sonra yere. Çocuğun bacağı protezdi ve bizim gibi oturması imkansızdı. O çocuk o protezle yaşamak, insanların bilinçsiz yorumlarına, bakışlarına maruz kalmak zorundaydı. Sanki hiçbirimizin başına gelemezmiş gibi, hani engelli bir insan gördüğümüzde, ya da fiziksel olarak bizden farklı bir insan gördüğümüzde ister istemez bakarız ya. Üzülürüz bazen, iğrençliğin dibine vurup dalga geçenler bile vardır. Nasıl oluyor da düşünmeyiz ki onun yerinde biz de olabilirdik.


     İnsanların neler yaşadığını umursamıyoruz. Normalin aksine en küçük bir şey gördüğümüzde eleştirmeye o kadar hazırız ki. Çok aksi bir insan var mesela, nereden biliyoruz o gün çok yakınını kaybetmediğini ? Ya da o gün işinden kovulmadığını ? Düşündüm de dün eleştirdiğim o devlet memuru ya çok kötü bir şey yaşamışsa ? Tamam belki de o gerçekten karaktersizdi, uyarılması gerekiyordu. Ama belkilerle bir insanı kırma riskini alabiliyoruz. Hadi tartışmalar neyse, sırf dışarıdan görüp kendi kendimize acımasız yorumlarda bulunduğumuz insanlar ne olacak ?

     İyi kötü bir gün geçiriyoruz, geliyoruz paylaşıyoruz, kızıyoruz, yorum yapıyoruz. Ana fikir ne ? İnsanlar. Yani mutluysak, üzgünsek, kızgınsak hep insanlardan kaynaklanıyor. Bazen çok önemsiz biri oluyor, dün yazdığım yazıdaki kadın gibi; bazen hayatımızdaki en değerli varlık oluyor, sevgililerimiz, ailelerimiz gibi... Hep diyorum insan dediğin varlık merhametli olacak. Hani sürekli yorum yapıyoruz ya, biz bile merhametli değiliz aslında. Bütün kötülük önyargılarda.